დოლარის კურსს მნიშვნელოვანი ზეგავლენის მოხდენა შეუძლია როგორც სხვადასხვა ქვეყნის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე, ისე გლობალური მასშტაბითაც – საერთაშორისო ეკონომიკაზე. ბოლო წლებში დოლარის კურსმა მნიშვნელოვანი ცვლილებები განიცადა, რამაც გავლენა იქონია ბიზნეს სექტორზეც და რიგით მომხმარებლებზეც.
დოლარის კურსის გავლენა გლობალურ ბაზრებზე
თუკი თვალს გადავავლებთ გასული წლების დინამიკას, დავინახავთ, რომ დოლარის კურსი ბოლო წლების განმავლობაში საკმაოდ არასტაბილური იყო. კოვიდ-19 პანდემიის დაწყებამ 2020 წელს მნიშვნელოვანი ეკონომიკური კრიზისი გამოიწვია, რამაც ბევრ ქვეყანაში დოლარის კურსის ზრდა განაპირობა. განსაკუთრებით დაზარალდნენ განვითარებადი ბაზრები, რადგან დოლარის მტკიცე კურსმა მათი ადგილობრივი ვალუტები უფრო არასტაბილური გახადა. მაგალითად, დოლარის მიმართ ლარის კურსი გაუარესდა.
დოლარის კურსის ტენდენციები
- 2020 წელი: პანდემიამ დოლარის მიმართ მოთხოვნა მნიშვნელოვნად გაზარდა, რადგან ამ პერიოდში ინვესტორები განსაკუთრებით ცდილობდნენ უსაფრთხო ვალუტაში ინვესტირებას. მოთხოვნა გაიზარდა აშშ-ს ფედერალური რეზერვის მიერ საპროცენტო განაკვეთების შემცირების ფონზე, რამაც დოლარი დროებით უფრო ხელმისაწვდომი გახადა.
- 2021 წელი: ამ წელს მსოფლიო ეკონომიკა აღდგენის პროცესში იყო, რაც დოლარის კურსის შედარებით სტაბილურობას უწყობდა ხელს. თუმცა, გლობალური მიწოდების ქსელების დარღვევები და ინფლაციის ზრდა დოლარის კურსის მიმართ სირთულეებს ქმნიდა.
- 2022 წელს დოლარის კურსი უფრო გამყარდა, ძირითადად, აშშ-ს ფედერალური რეზერვის მიერ საპროცენტო განაკვეთების გაზრდის შედეგად. ეს ნაბიჯი მიზნად ისახავდა ინფლაციის კონტროლს, თუმცა დოლარის მყარი კურსი ზიანს აყენებდა იმ ქვეყნებს, რომლებსაც საგარეო ვალი დოლარში ჰქონდათ.
- 2023 წელს დოლარის კურსი შედარებით სტაბილური იყო, თუმცა გლობალური ეკონომიკური მდგომარეობა – კვლავ არასტაბილური.
საკვებზე ფასების ცვლილებები, გეოპოლიტიკური მოვლენები და ინფლაციური პროცესები კვლავ მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს დოლარის კურსზე.
საქართველოში, დოლარის მიმართ ლარის კურსი ბოლო წლებში მნიშვნელოვნად გაიზარდა. ეს ტენდენცია არაერთხელ დაუკავშირდა გლობალურ ეკონომიკურ მოვლენებს, მათ შორის ნავთობის ფასების ვარდნას, ინფლაციას და კოვიდ-19-ის პანდემიის შედეგებს. 2022-2023 წლებში ლარის კურსი დოლარის მიმართ გარკვეულწილად სტაბილური იყო, თუმცა ჯერ კიდევ რჩება არაერთი ფაქტორი, რომელიც უარყოფითად მოქმედებს მასზე.
როგორ განსაზღვრავს დოლარის კურსს მსოფლიო ეკონომიკური მოვლენები
- აშშ–ის ფედერალური რეზერვი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს დოლარის კურსის სტაბილურობის მართვაში. მათ მიერ საპროცენტო განაკვეთების ცვლილება პირდაპირ აისახება დოლარის კურსზე.
- გეოპოლიტიკური მოვლენები – ომები, სანქციები, კონფლიქტები გავლენას ახდენს გლობალურ ბაზრებზე და დოლარზე მოთხოვნაც იზრდება.
- თუ ინფლაცია იზრდება, დოლარის მსყიდველუნარიანობა მცირდება და ეს თავის მხრივ, ვალუტის კურსზეც აისახება.
- ნავთობის და სხვა ძირითადი სასაქონლო პროდუქტების ფასების ცვლილება, შეიძლება გავლენას ახდენდეს დოლარის კურსზე, რადგან აშშ დოლარი ხშირად გამოიყენება საერთაშორისო სავაჭრო ტრანზაქციებში.
რომ შევაჯამოთ, დოლარის კურსის ტენდენციები ბოლო წლების განმავლობაში გვიჩვენებს, რომ ის მუდმივად იცვლება გლობალური ეკონომიკური და პოლიტიკური მოვლენების ფონზე. ბიზნესებსა და მომხმარებლებს მოუწევთ მუდმივად თვალყური ადევნონ დოლარის კურსს, რათა უკეთ მოემზადონ შესაძლო ცვლილებებისათვის. ასევე, საქართველო და მისი ეკონომიკა, დიდად არის დამოკიდებული დოლარის კურსზე, რაც განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია იმპორტისა და საგარეო ვალების მართვისთვის.
მართებული იქნება, რომ კომპანიებმა და მომხმარებლებმა დოლარის კურსის ცვლილებებს შესაბამისად უპასუხონ და საჭიროების შემთხვევაში, დროულად მიიღონ ეკონომიკური გადაწყვეტილებები.
